Του Κωνσταντίνου Δέδε
Μπορεί να πετύχει ο στόχος για αύξηση των κρατικών εσόδων χωρίς να χρειαστεί να επιβληθούν φόροι επί… δικαίων και αδίκων; Μπορεί ορισμένοι να σπεύσουν να μιλήσουν για ουτοπίες και χίμαιρες, αλλά η απάντηση είναι καταφατική. Ναι, είναι δυνατόν, εφόσον η πολιτική βούληση υπάρχει, να αυξηθούν τα κρατικά έσοδα, χωρίς να επιβληθούν νέοι ή να αυξηθούν οι υφιστάμενοι φόροι. Και αυτό χωρίς να χρειαστεί να ανακαλύψουμε τον τροχό, καθώς, αρκεί να μελετήσουμε το παράδειγμα άλλων χωρών. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Η λέξη-κλειδί είναι «non-dom», δηλαδή το καθεστώς μη – κατοίκου (non-dom), που έχουν θεσμοθετήσει πολλές χώρες, ανά τον κόσμο, με στόχο την προσέλκυση των πολυεκατομμυριούχων του πλανήτη ή των ατόμων υψηλότατης καθαρής θέσης (Ultra high-net-worth individuals-UHNWI), όπως είναι, διεθνώς, ο όρος.
Γιατί, όμως, να επιδιώκει μία χώρα να προσελκύσει τους UHNWI, που υπολογίζεται ότι διαθέτουν περιουσία, κατ’ ελάχιστον 30 εκατ. δολαρίων; Επειδή οι συγκεκριμένοι άνθρωποι αναζητούν, διαρκώς, καλύτερη φορολογική μεταχείριση για τα εισοδήματά τους. Δεν είναι τυχαίο ότι σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της συμβουλευτικής εταιρείας Knight Frank, το 26% των υπερπλουσίων, παγκοσμίως, σχεδιάζει να μεταναστεύσει και να αγοράσει ένα σπίτι εκτός του μόνιμου τόπου διαμονής τους. Στην Ελλάδα, χορηγούμε άδεια διαμονής σε υπηκόους τρίτων χωρών έναντι αγοράς σπιτιού αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ ή επένδυσης σε άυλους τίτλους, όπως κρατικά ομόλογα, προθεσμιακές καταθέσεις κτλ.
Ουδείς αμφισβητεί ούτε τα δημοσιονομικά οφέλη του προγράμματος «Χρυσή Βίζα», που εφαρμόζεται από τα μέσα του 2013, ούτε τις θετικές προσδοκίες της αντίστοιχης -πολύ νεότερης- πρωτοβουλίας για άυλους τίτλους. Παρ’ όλ’ αυτά, το κενό ως προς την προσέλκυση των Κροίσων είναι υπαρκτό. Κενό που έρχεται να καλύψει το καθεστώς non-dom, δηλαδή η θέσπιση ενός ελκυστικού οριζόντιου φορολογικού συντελεστή (flat tax rate) για το σύνολο των παγκοσμίων εισοδημάτων ενός πολυεκατομμυριούχου. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, θα μπορούσε να προσφέρει ως δέλεαρ στους υπερπλουσίους ένα flat tax rate για τα παγκόσμια εισοδήματά τους, με αντάλλαγμα τη μεταφορά της φορολογικής έδρας τους στη χώρα μας. Η πρωτοβουλία αυτή, όπου έχει υιοθετηθεί, διεθνώς, έχει ενισχύσει σημαντικά τις επενδύσεις και την καταναλωτική δαπάνη.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, το 2017, η Ιταλία νομοθέτησε την επιβολή ανώτατου φόρου έως 100.000 ευρώ για όσα φυσικά πρόσωπα, ανεξαρτήτως υπηκοότητας, μεταφέρουν τη φορολογική έδρα τους στη χώρα. Ως προϋποθέσεις έθεσε οι ultra-rich, στους οποίους απευθύνεται το μέτρο, να μην είναι φορολογικοί κάτοικοι της χώρας τα τελευταία εννέα χρόνια, να αγοράσουν κατοικία και να ζουν στην Ιταλία για ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα. Οι υπερπλούσιοι μπορούν να κάνουν χρήση του συγκεκριμένου προγράμματος για μέχρι 15 χρόνια, διατηρώντας τη δυνατότητα να αποσυρθούν από αυτό όποτε επιθυμούν. Αποτέλεσμα; Η χώρα έχει καταφέρει να προσελκύσει σημαντικό αριθμό UHNWI στους οποίους ανήκουν και Ιταλοί πολυεκατομμυριούχοι, που διατηρούσαν, εκτός Ιταλίας, τη φορολογική έδρα τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ιταλία ψήφισε τον σχετικό νόμο για το καθεστώς μη-κατοίκου, μετά από τροποποιήσεις που πραγματοποίησε η Μεγάλη Βρετανία στο δικό της αντίστοιχο πλαίσιο, καθιστώντας το λιγότερο ελκυστικό. Πάντως, η Γηραιά Αλβιώνα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Βασιλικής Υπηρεσίας Δημοσίων Εσόδων και Τελωνείων για τα έσοδα από φορολογούμενους non-dom εισέπραξε, για τη χρήση 2016-2017, το αστρονομικό ποσό των 10,8 δισ. ευρώ.
Δεδομένου ότι η Ελλάδα ουδόλως υστερεί, τουλάχιστον ως προς τις υποδομές και τις κλιματολογικές συνθήκες, σε σχέση με την Κύπρο, την Πορτογαλία, την Ιταλία, τη Μάλτα και την Ιρλανδία, που παρέχουν ισχυρά κίνητρα προσέλκυσης των πολυεκατομμυριούχων, έχει, ίσως, έρθει η ώρα να σκεφτούμε σοβαρά την υιοθέτηση του καθεστώτος non-dom. Εκτός από τα δημοσιονομικά οφέλη και την τόνωση της αγοράς πολυτελούς κατοικίας, θα βελτιώσει σημαντικά την εικόνα της χώρας και θα ενισχύσει την υπεραξία του τουριστικού προϊόντος της.
* O κ. Κωνσταντίνος Δέδες είναι δικηγόρος – Μέλος του τομέα Ανάπτυξης της Ν.Δ.
Δημοσιεύτηκε στο www.capital.gr
